|
|
Boekpresentatie
Op 30 januari 2025 vond een symposium plaats naar aanleiding van twee gebeurtenissen. Een daarvan was de boekpresentatie van Niko Roorda's nieuwe boek, dat in drie talen tegelijk verscheen. In het Nederlands was dat de geheel opnieuw geschreven vijfde editie van het Basisboek Duurzame Ontwikkeling. De drie boeken zijn rechts te zien.
Afscheid
De andere gebeurtenis was Roorda's afsluiting van zijn actieve loopbaan, aangezien hij de leeftijd van 70 jaar naderde: hij had zijn pensioen wel verdiend, stelde hij, na een loopbaan van 44 jaar waarvan 34 jaren geheel gewijd aan duurzame ontwikkeling.
Uitgeverij Noordhoff, waarvoor hij 20 jaar werkte als auteur, bood hem dit 'feestje' aan. Een terugblik op Niko's werk staat hieronder.
Gastheer van het symposium was voetbalclub Feyenoord, die het evenement mede organiseerde, uit dank voor Niko's bijdrage als spreker aan een conferentie van de Feyenoord Foundation in september 2024, Making Football Matter, gewijd aan sport en ESG: Environmental, Social, Governance.
Verslag
Het verslag van het symposium is te vinden op de website van Noordhoff, de uitgever van het Basisboek Duurzame Ontwikkeling.
Een paar korte citaten daaruit, geschreven door Onno Zweers:
Op een drukbezocht symposium in De Kuip te Rotterdam stond duurzame ontwikkeling in het onderwijs centraal. Vooraanstaande sprekers uit diverse sectoren deelden hun visie en ervaringen, wat resulteerde in een inspirerende en
veelzijdige discussie over de toekomst van duurzaamheid in het educatieve landschap.
Roorda’s krachtige boodschap was zijn oproep om te durven dromen. Hij stelde dat de SDG’s weliswaar belangrijk zijn,
maar vooral gaan over korte termijn en over wat we niet meer willen. Voor echte, blijvende verandering moeten we
volgens Roorda juist focussen op wat we wél willen. Hij moedigde de aanwezigen aan om intrinsieke duurzaamheidsdoelen
en idealen te ontwikkelen. “Durf te dromen, en praat er met elkaar over”, was zijn aanstekelijke advies.
Roorda benadrukte dat het cruciaal is om de ‘dragons of inaction’ – de verlammende gedachten die ons weerhouden
van handelen – te overwinnen. Door onze dromen te delen en te focussen op wat ons bindt in plaats van wat ons verdeelt,
kunnen we volgens hem effectiever werken aan een duurzame toekomst.
Ankie van Wersch, directeur-bestuurder van MVO Nederland, en voorzitter van de Raad van Toezicht van SIMAVI |
Anneke Blok, CEO van Noordhoff bv, de uitgeverij van het Nederlandse Basisboek Duurzame Ontwikkeling |
Ton Strooband, Manager Social Impact and Development van Feyenoord; Directeur Feyenoord Foundation; en bestuursvoorzitter van het European Football for Development Network (EFDN) |
Piet Sprengers, Manager Duurzaamheidsstrategie en Beleid van ASN Bank, de bank die vermaard is om zijn duurzame beleid |
Prof. Jan Rotmans, hoogleraar Erasmus Universiteit: de wereldwijd erkende 'transitiegoeroe', oprichter van DRIFT, Dutch Research Institute For Transitions, en mede-oprichter van Urgenda. |
Dr. Niko Roorda, die over de rode draden van het Basisboek Duurzame Ontwikkeling vertelde, en over de hulpmiddelen ten behoeve van docenten, zoals te zien op deze website. Begin daarvoor op de startpagina van het Basisboek Duurzame Ontwikkeling; volg de zwarte pijlen rechtsboven om te bladeren. |
Jan Rotmans bedankte Niko voor zijn baanbrekende werk voor duurzame ontwikkeling, waar Jan veel van heeft geleerd, zo vertelde hij, en feliciteerde hem met het nieuwe boek. |
Vincent Diks, Niko's uitgever bij Noordhoff, feliciteerde de auteur en overhandigde hem de eerste exemplaren: een speciale uitgave, uitsluitend gedrukt voor hem en zijn vrouw. |
Niko sloot zijn speech af met de Belofte, waarvoor hij een spontane ovatie van het publiek kreeg. Daarna kwam Ankie van Wersch terug op het podium, om de toehoorders een prachtige mededeling te geven: MVO Nederland gaat de Belofte omarmen en er een Register voor op de website plaatsen, waar iedereen de Belofte publiekelijk digitaal kan ondertekenen.
Ton Strooband reikt Niko zijn persoonlijke Feyenoord-shirt uit. |
Niko en zijn vrouw Marjo, die hem tijdens het ontwerp- en schrijfproces voortdurend bijstond met opbouwende feedback. |
Niko vol vuur: "Durf te dromen!"
Uitstalling van de boeken die Niko schreef. In het midden: de oorkonde "Duurzame Docent van het Jaar". |
De receptie na afloop van de lezingen. |
Niko Roorda: 34 jaar voor duurzaamheid
Niko begon zijn werk in 1981 als docent wis- en natuurkunde voor vwo en havo. Nadat hij in 1990 de overstap maakte naar het hbo, werkte hij vanaf 1991 samen met enkele anderen aan de ontwikkeling van een geheel nieuwe hbo-opleiding voor duurzame technologie. Pas later bleek hoe vernieuwend dat was: het was de eerste opleiding in de hele wereld die geheel aan duurzaamheid gewijd was. Voor de kenners: het befaamde Brundtland Rapport was net vier jaar oud, en de eerste wereldconferentie over duurzaamheid, de UNCED of kortweg 'Rio', vond pas een jaar later plaats, in 1992.
Onderwijsontwikkelaar, spreker
Innovatief is Roorda altijd gebleven. In zijn volgende project, 1998 tot 2003, gaf hij leiding aan een groot docententeam dat werkte aan de inbedding van duurzaamheid in bestaande opleidingen in het hoger onderwijs. Ook dat werd nog nergens anders in de wereld gedaan, en Roorda werd dan ook een veelgevraagd spreker tijdens internationale conferenties, waarvoor hij minstens 18 landen bezocht.
Consultant
Sinds de jaren '00 was Roorda in tal van hogescholen en universiteiten te vinden als consultant voor duurzaamheid, namens de mede door hem opgerichte Stichting Duurzaam Hoger Onderwijs. Hij voerde strategiegesprekken met Colleges van Bestuur, adviseerde faculteits- en opleidingsmanagers met betrekking tot einddoelen en curriculumherziening, gaf cursussen aan docenten en gastcolleges aan studenten. Daarbij werden veelvuldig de door Roorda ontwikkelde methoden gebruikt: AISHE (zie ook de Wikipedia), het competentiemodel RESFIA+D, en de SD Curriculumscan. Niko Roorda tijdens een conferentie in Sevilla, 2023
Auteur
Naar aanleiding van vele verzoeken van docenten ("Is er niet een studieboek over duurzame ontwikkeling?") onderzocht Roorda in 2002 de bestaande literatuur in het Engels, Nederlands en Duits, en constateerde dat er nog nergens een boek bestond dat een evenwichtige uitleg gaf van het nog jonge fenomeen duurzame ontwikkeling. En dus besloot hij dat zelf te gaan schrijven, hetgeen in 2005 leidde tot de eerste editie van het Basisboek Duurzame Ontwikkeling: alweer een wereldwijd unicum.
In het afgelopen decennium kwam het accent van Roorda's werk meer en meer op het auteurschap te liggen. In totaal schreef hij ruim twintig boeken en edities, en daarnaast een reeks hoofdstukken en artikelen voor wetenschappelijke tijdschriften.
Kwantumsprong
Het Basisboek verscheen in 2012 voor het eerst in het Engels en in 2021 in het Duits. Alle edities waren achtereenvolgende updates van de eerste.
In 2022 overwoog Niko, toen 67 jaar oud, om er een punt achter te zetten. Maar op dringend verzoek van zijn uitgevers besloot hij om nog één nieuwe editie te schrijven. Dat was een enorme klus, omdat het niet realistisch was om opnieuw een update van een eerdere editie te maken: het boek moest deze keer geheel opnieuw geschreven worden, van kaft tot kaft. Dat leverde een periode van drie jaar op waarin hij 60 tot 80 uur per week werkt, duizenden literatuurbronnen raadpleegde, en aan het eind in drie steden een boek afleverde dat hij zelf onbescheiden omschrijft als "een kwantumsprong in vergelijking met de vorige edities". Enfin, oordeel zelf.
En dan ...
Het intensieve werk van Roorda wordt tijdens het symposium afgerond. Niet dat hij daarna helemaal stopt. Als spreker en gastdocent hoopt hij nog regelmatig universiteiten en hogescholen te bezoeken; uitnodigingen zijn welkom.
De eerste stap daartoe is reeds gezet. Voor HOVO Brabant (Hoger Onderwijs Voor Ouderen) worden plannen gemaakt voor een zomercursus in 2025 en een langere cursus vanaf het najaar. Daarbij zal Roorda als docent voor de eerste keer zelf zijn studieboek inzetten als lesstof. Echt stoppen: Niko heeft nog niet ontdekt hoe je dat doet.