U gebruikt een verouderde browser. Wij raden u aan een upgrade van uw browser uit te voeren naar de meest recente versie.

Basisboek Duurzame Ontwikkeling                                              < Previous page        Next page >

Nederlands, 4e editie (2020), ISBN: 9789001575052

Bestel een beoordelings- of gebruikersexemplaar (voor docenten kosteloos) bij Uitgeverij Noordhoff.

 Op deze pagina:

     Doel

     Doelgroepen

     Edities in andere talen

     Eerdere Nederlandse edities

     Online materialen

     Ten Geleide (4e editie) door Frans Timmermans

     Ten Geleide (1e editie) door Ruud Lubbers

     Recensies

     Inhoudsopgave

Tal van kosteloze hulpmiddelen

Eigenlijk gaat het niet alleen om een boek, maar om een zeer compleet lespakket. Bij het boek behoort een omvangrijke verzameling ondersteunende accessoires, waaronder: Software, powerpoints, opdrachten, uitwerkingen van opdrachten (alleen voor docenten), videoclips, spreadsheets, brieven aan de lezer, online colleges.

U kunt deze materialen kosteloos downloaden via de accessoirepagina.

 

Korte inhoudsopgave

De volledige inhoudsopgave staat onderaan deze pagina. In het kort:

4e editie (2020)
De Nederlandse, Engelse en Duitse edities hebben dezelfde structuur en zijn  naast elkaar in de lessen te gebruiken.

        DEEL 1: SWOT-ANALYSE
        1. Kennismaking met duurzame ontwikkeling
        2. Weeffouten: mens en natuur
        3. Weeffouten: mens en samenleving
        4. Krachtbronnen

        DEEL 2: OPLOSSINGSRICHTINGEN
        5. Hier en Daar
        6. Nu en Later
        7. Klimaat en energie
        8. Duurzaam ondernemen

Het Engelse equivalent
(Routledge, 3e editie, 2021)

Het Duitse equivalent
(Springer, 1e editie, 2021)

Doel

Een brede introductie van duurzame ontwikkeling vanuit een balans tussen people - planet - profit. Een groot aantal thema's wordt behandeld, niet als losse onderwerpen maar steeds in hun onderlinge samenhang.

Het boek biedt een combinatie van theorie en praktijk, waardoor het studenten van alle soorten opleidingen in het hoger onderwijs in staat stelt om duurzaamheid in hun eigen vakgebied in te bedden en in te zetten.

 

Doelgroepen

Studenten in alle sectoren van hogescholen en universiteiten. Het boek wordt gebruikt in opleidingen in economie & management; techniek; sociale studies; groen; lerarenopleidingen; etc.

Docenten en bestuurders in elk type onderwijs, van basisschool tot universiteit: bij- en nascholing t.b.v. onderwijsontwikkeling en -uitvoering.

Andere professionals, in iedere branche: commerciële bedrijven, overheden, zorginstellingen, etc., die zich in hun werk willen inzetten voor duurzaamheid.

 

Edities in andere talen

Engels:  Fundamentals of Sustainable Development. Routledge, 3rd edition, 2020.

Duits:    Grundlagen der nachhaltigen Entwicklung. Springer Nature, 2020.

De Nederlandse, de Engelse en de Duitse editie zijn onderling gelijk, met uitzondering van een aantal cases en tabelgegevens die op maat zijn gekozen voor het bijbehorende taalgebied. De drie edities kunnen daardoor naast elkaar in één les gebruikt worden.

 

Eerdere Nederlandse edities

1e editie (2005)

2e editie (2010)

3e editie (2015)

Online materialen

Op de website van het boek zijn allerlei aanvullende materialen beschikbaar:

  • Brieven van de auteur aan de lezer, waarin de laatste ontwikkelingen sinds het verschijnen van het boekworden beschreven.
  • Ruim 200 opdrachten, ca. 25 per hoofdstuk, in iedere denkbare didactische stijl.
  • Extra stof: voor elk hoofdstuk een extra theoriegedeelte, voor wie zich verder wil verdiepen.
  • Ruim 30 korte videoclips uit diverse bronnen.
  • Acht powerpoint-presentaties (1 per hoofdstuk) met daarin de voornaamste afbeeldingen en schema's die in het boek staan.
  • Een aantal serious games, waarnaar vanuit de opdrachten verwezen wordt:

En in het (door een wachtwoord beveiligde) docentengedeelte:

  • De antwoorden en uitwerkingen van de opdrachten.

In het YouTube-kanaal van auteur Niko Roorda is een reeks korte video-colleges opgenomen.

En op https://niko.roorda.nu/presentations staan diverse complete colleges en masterclasses van Roorda beschikbaar.

Ten geleide bij de Vierde Editie (2020)
door Frans Timmermans, Eerste Vice-voorzitter van de Europese Commisie, verantwoordelijk voor de EU Green Deal die Europa klimaatneutraal gaat maken.

"Iedere tijd kent zijn eigen uitdagingen. Mijn generatie is opgegroeid in een tijd waarin we onder de permanente dreiging van een nucleaire confrontatie leefden, maar onder de streep domineerde het vooruitgangsgeloof en het idee dat de democratie zou triomferen, overal. (...)

We bevinden ons nu in de vierde industriële revolutie. Alles gaat veranderen, voor iedereen. En daaraan gekoppeld bevinden we ons voor de eerste keer in de geschiedenis ook nog in de situatie dat het klimaat en onze natuurlijke omgeving door de mens fundamenteel en met de historische snelheid van het licht wordt gewijzigd. Ons klimaat warmt dramatisch snel op, en dat is niet lineair. We dreigen zogenaamde ‘tipping points’ te bereiken, waarna we zogenaamde ‘run away’ klimaatverandering krijgen, met het risico van massa migratie, natuurrampen en zelfs conflicten.

We zijn getuige én dader tegelijk van massa extincties van diersoorten, en die brengen ook onze voedselvoorziening in gevaar. En door het groeiende mondiale consumptiepatroon – want waarom mogen Afrikanen en Aziaten niet net zo leven als wij – vervuilen we onze leefomgeving zo dat er honderdduizenden mensen onnodig en voortijdig sterven aan luchtvervuiling, de astmatische en allergische gevolgen voor kleine kinderen en ouden van dagen niet eens meegerekend. (...)

Als we er in slagen af te komen van onze giftige verslaving aan fossiele brandstoffen, zal dat ook een geopolitieke ‘game changer’ in het Midden-Oosten zijn. We weten wat we hebben, we weten dat er verandering aankomt, de wetenschap waarschuwt ons, Moeder Natuur waarschuwt ons, en we weten hoe we het kunnen aanpakken.
Het goede nieuws is: het kan gewoon. We hebben de hersens, de vaardigheden, de mensen, de technologie. En ja, financiële middelen zijn er, want de markt staat te popelen om nieuwe, innovatieve en veelbelovende investeringen. De Europese Green Deal is dan ook onze nieuwe groeistrategie.

Ons voorstel schetst een hoopvolle, betere toekomst. Nu moeten we het alleen nog doen. Dit is een boodschap die ik overal wil uitdragen, en ik ben dan ook vereerd dat ik ben gevraagd het ‘Ten Geleide’ in dit Basisboek Duurzame Ontwikkeling te schrijven.
Dit is het thema van vandaag en morgen, en jullie hebben allen een essentiële rol te vervullen. Jullie zijn dan ook beter toegerust dan mijn generatie: het beste opgeleid, het best met elkaar verbonden, niet geketend door ideologieën, maar gedreven door idealen. Pak die handschoen op, koester je vrijheden en bescherm die, laat de feiten spreken, en help mee onze straat, wijk, dorp, stad, land, continent en wereld op een nieuw spoor te zetten. Laten we ons niet steeds afvragen wat de ‘ander’ doet, maar laten we bij onszelf beginnen."

Frans Timmermans

Ten geleide bij de Eerste Editie (2005)
door Ruud Lubbers, Premier van Nederland; VN Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen (UNHCR)

"Duurzame ontwikkeling als idee en ideaal om na te streven is iets van de laatste dertig jaar van de vorige eeuw. Het daadwerkelijk realiseren van duurzame ontwikkeling is echter pas net begonnen – een buitengewone, belangrijke opdracht voor de generatie die nu haar verantwoordelijkheid neemt. Het Basisboek Duurzame ontwikkeling verschijnt op het goede moment, juist bij de aanvang van ‘the decade of education for sustainable development’, die door Unesco op verzoek van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties ter hand genomen is. (...)

Met een ethisch handvest alleen kom je er niet. Het gaat om de juiste mix van ethische gedrevenheid en praktische verbeteringen. Met dit boek, het Basisboek Duurzame ontwikkeling, toont Niko Roorda dit op een aansprekende manier.

Veel lees- en studieplezier – het is de inspanning waard."

Ruud Lubbers


Recensies

Alle sterren die er te vergeven zijn voor dit 'Basisboek Duurzame Ontwikkeling', bedoeld voor studenten op hbo-niveau. Auteur Niko Roorda maakte er een zeer degelijke uitgave van, die bedoeld is om studenten 'een intuïtief gevoel te laten krijgen voor wat duurzame ontwikkeling is. Welke kansen en problemen zijn er? Welke bijdrage kunnen zij daaraan als professional leveren?

Dit werk is breed van opzet, met creativiteit geïllustreerd. De stof is prikkelend om na te denken over grote wereldvragen. Dan kom je als student zelf op het idee waarom je eigenlijk aan MVO zou beginnen. Hier is iemand die onderwijsboeken maakt die ik mezelf nog wel eens uit de kast zie pakken.

Jan Bom, hoofdredacteur P+


Duurzaamheid wordt heel duidelijk uitgelegd en het boek is bijzonder prettig geschreven. Het is een studieboek dat vlot en begrijpelijk leest.

Maella, hogeschoolstudent, op Bol.com


Ongeveer alles waarover we het de afgelopen jaren in verband met duurzame ontwikkeling hebben gehad, staat op hoofdlijnen wel in dit boek. Vanuit dat oogpunt kun je dit boek met recht een ‘basisboek’ noemen. Een verrijkend boek, dat ik kan aanbevelen om kennis van te nemen, ook buiten het hoger onderwijs.

Chris Maas Geesteranus, secretaris van de Vereniging Educaties Nederland


Begrijpen van een probleem, is de helft van de oplossing. Dat is een bekend gezegde. Zeker voor duurzame ontwikkeling geldt dat onverkort. Er is heel veel literatuur over duurzame ontwikkeling, over de technologieën om iets te doen, over duurzaam ondernemen en management, over specifieke problemen die verbonden zijn aan duurzaamheid. Maar in die boeken wordt er meestal van uit gegaan dat men wel weet wat dat is ‘duurzame ontwikkeling’ en wat de precieze achtergronden zijn. Vanuit dat bekend veronderstelde inzicht wordt er gewerkt naar ‘hoe je dat dan moet doen: duurzaam ontwikkelen’. Maar veel mensen hebben dat inzicht niet en zeker studenten niet. Wat men weet is meestal sterk anekdotisch en met veel misverstanden over waar het nu echt om gaat.

Het boek van Niko Roorda wil dat gat vullen. En dat doet het zeker. Daarbij is het gericht op de belangrijkste doelgroep die er wat betreft duurzaamheid is: studenten. Die kunnen en moeten er in hun toekomstige loopbaan veel aan doen. Ze hebben er ook groot persoonlijk belang: het is hun toekomst.

De opzet, met veel mogelijkheden en aanwijzingen om ook zaken zelf uit te zoeken en de combinatie met de website, zal zeker goed werken. Het stimuleert de eigen ideevorming en vraagt naar inzichten. De vragen zijn niet gericht op of men de tekst wel goed heeft bestudeerd, maar vragen; ‘wat vind jij er nu van’. Het is minder een leerboek als wel een ideeënboek.

De opzet en de keuze van de thema’s in hoofdstukken is goed doordacht. Een algemene kennismaking met zeer diverse voorbeelden; de ‘weeffouten’ met een toelichting waarom de zaken lopen zoals ze doen, de ‘krachtbronnen’ oftewel de ‘enablers’ die in principe de mogelijkheden bieden iets aan die ‘weeffouten’ te doen. En vervolgens wordt bekeken hoe je duurzaamheid kan zien als onbalans in de kansen tussen de mensen ‘hier en daar’ en die ‘nu en later’ aansluitend bij de basis van duurzaamheid zoals Brundtland die voor het eerst ‘formeel’ neerzette. Er kan geen ‘in stand houdbare’ maatschappij en economie ontstaan als die onbalans niet wordt opgelost.

Prettig is ook het grote aantal heel verschillende in voorbeelden en toelichtingen. Ook de variatie in toon daarbij is verstandig. De een heeft graag cijfers en tabellen, een ander heeft liever een plaatje of situatieschets. Persoonlijk vind ik ook de wat absurde teksten heel illustratief die tonen wat er gebeurt als we onze kop in het zand blijven steken: zoals‘als de kaartjesautomaat kon praten’, ‘de zeven boerenzonen’ en ‘landgenoten’. Willen we daar op uitkomen? Nee, dan moeten we echt eens anders naar onze activiteiten en ons zogenaamde ‘rationeel economisch denken’ kijken. Als het tot irrationele en ongewenste zaken leidt, is dat in essentie dus niet rationeel en zien we iets over het hoofd.

Dit is een zeer waardevolle bijdrage. Het is een goed boek voor een belangrijke doelgroep.

Lector Jan Venselaar in ScienceGuide


Het 'Basisboek' beschrijft duurzame ontwikkeling op een evenwichtige manier. Het besteedt aandacht aan People, Planet, Profit, Plaats en Tijd, met oog voor de mondiale kant van duurzame ontwikkeling en de toekomstaspecten ervan. De uitgave speelt in op de maatschappelijke ontwikkeling dat bedrijven, organisaties en de overheid op een bewuste en duurzame manier willen omgaan met de beschikbare hulpbronnen, het milieu en de menselijke factor. Bedrijven worden meer en meer afgerekend op de mate waarin zij een evenwicht weten te vinden tussen economische belangen, sociale aspecten en ecologische gevolgen van hun activiteiten.

Het 'Basisboek' is een vakoverstijgend boek, dat goed laat zien hoe complex het begrip duurzame ontwikkeling is. Op de website van de uitgever zijn naast een uitvoerige inhoudsopgave, ook ondersteunend materiaal en overzichten met links naar andere bronnen, organisaties en beleidsstukken te vinden.

Niko Roorda heeft dit boek in samenwerking met een wetenschappelijke adviesraad geschreven. Ook voor niet-studenten een zeer informatief boek!

Maike Nelissen, De Kleine Aarde


Er is heel wat literatuur over duurzame ontwikkeling. Het boek van Niko Roorda van de stichting Duurzaam Hoger Onderwijs (DHO) is gericht op de belangrijkste doelgroep wat betreft duurzaamheid: studenten. Het is ook bruikbaar in de derde graad van het secundair onderwijs en een ideale informatiebron voor leerkrachten.

Duurzame ontwikkeling omvat een groot aantal verschillende onderwerpen: o.a. armoede, ontwikkelingskansen, klimaat, schaarse grondstoffen, toekomstbeelden, verantwoordelijkheid van bedrijven en professionals, nieuwe technologieën. Je krijgt in het basisboek een brede inleiding over die vakoverschrijdende thema’s.

Het brengt de verwevenheid op een toegankelijke wijze in beeld. Niko Roorda brengt het thema dicht bij de eigen beleving. Het wordt herkenbaar voor iedereen. De vele tussenvragen nodigen uit tot nadenken over de eigen rol binnen duurzame ontwikkeling.

De veelheid en diversiteit aan opdrachten speelt in op verschillende vakdomeinen en interesses. Sommige opdrachten kun je individueel inoefenen. Andere opdrachten komen het best tot recht als (vakoverschrijdend) groepswerk tijdens discussieopdrachten of projectopdrachten.

Bij ieder hoofdstuk is er ondersteunend materiaal op een website, zoals verwijzingen naar andere bronnen, organisaties en beleidsstukken. De computerprogramma’s bij de opdrachten zijn leuk. De samenvattingen en begrippenlijsten aan het eind van elk hoofdstuk zijn handig.

De MOSkrant


Inhoudsopgave

Hieronder staan enkele afbeeldingen uit het boek. Voor meer afbeeldingen kunt u ook kijken naar de inhoudsopgaven van het Engelse en het Duitse boek.

Ten Geleide, door Frans Timmermans, Eerste Vice-Voorzitter van de Europese Commissie

DEEL 1: SWOT-analyse

1. Kennismaking met duurzame ontwikkeling

    1.1.         Mens en natuur

    1.2.         Rijk en arm

    1.3.         Problemen en successen

    1.4.         Twee dimensies: hier en daar, nu en later

    1.5.         Definitie van ‘duurzame ontwikkeling’

    1.6.         De Triple P

    1.7.         Top-down en bottom-up

2. Weeffouten: mens en natuur

    2.1.         Eenrichtingsverkeer: geen kringlopen

    2.2.         Positieve terugkoppeling: zonder rem omhoog of omlaag

    2.3.         Roofbouw: een reusachtige voetafdruk

    2.4.         Schoon water: alles voor de mens, en dan nog niet genoeg

    2.5.         Landbouw en veeteelt: efficiency te hoog en toch nog te laag

    2.6.         Gevolgen voor de natuur

3. Weeffouten: mens en samenleving

    3.1.         PPP in onbalans: de economie eerst

    3.2.         Ongelijkheid: gebrek aan solidariteit

    3.3.         Ontmenselijking: vervreemding en uitsluiting

    3.4.         Onveiligheid: terreur, oorlog, dictatuur

    3.5.         Het weefsel van mens, natuur en economie

4. Krachtbronnen

    4.1.         Internationale organisaties

    4.2.         Denkbeelden en inspiratiebronnen

    4.3.         Mensen

    4.4.         Natuur

    4.5.         Wetenschap en techniek

    4.6.         Ondernemen

    4.7.         Studenten

    4.8.         Circulaire economie

    4.9.         Doelen van duurzame ontwikkeling

DEEL 2: Oplossingsrichtingen

5. Hier en Daar

    5.1.         China: groei, maar niet in mensenrechten

    5.2.         India: hightech versus platteland

    5.3.         EU: vergrijzend Europa

    5.4.         ECOWAS: explosieve bevolkingsgroei in Afrika

    5.5.         Gedeelde verantwoordelijkheid

6. Nu en Later

    6.1.         Leren van het verleden

    6.2.         Profeten, futurologen en sciencefictionschrijvers

    6.3.         Modellen, scenario’s en simulaties

    6.4.         Groeimodellen

    6.5.         Wereldscenario’s

    6.6.         Wat voor wereld willen we eigenlijk?

7. Klimaat en energie

    7.1.         Verschijnsel: temperatuurstijging

    7.2.         Oorzaak: het broeikaseffect

    7.3.         Gevolgen: van zeespiegelstijging tot misoogsten

    7.4.         Oplossingsrichtingen: technologie en leefstijl

    7.5.         Politieke en economische instrumenten

8. Duurzaam ondernemen

    8.1.         Maatschappelijk verantwoord ondernemen

    8.2.         Corporate governance

    8.3.         Duurzame producten en diensten

    8.4.         Toekomstgericht ondernemen

    8.5.         De duurzaam competente professional

< Previous page        Back to Top       Next page >